Maurice de Hond pleitte de afgelopen week voor vereenvoudiging van de spelling. Prof. dr. ir. mr. drs. J.C.H.M. van Quakernaat toth Boudesteijn MBA spreekt van een “onzalig plan”. De Hond’s argumenten noemt hij “op zijn best dubieus, maar feitelijk gevaarlijke onzin.” De Boze Buitenwereld vroeg onze Dichter des Moederlands, als taalaficionado pur sang, Prof. Quakernaat’s visie in een exclusief interview nader te exploreren.
Chaos en een comfortabele fauteuil
“Om te beginnen”, zegt Quakernaat, gezeten in een comfortabele fauteuil in zijn ruime, lichte werkkamer, “als mijn zetel gewoon een stoel was, zou dat niet een afgrijselijke taalverarming zijn? Gelukkig is het een comfortabele fauteuil.” Hij kijkt content om zich heen. “Er is al veel vaker getracht de spelling te vereenvoudigen. Niet gelukt. De spelling is weliswaar veranderd, maar niet vereenvoudigd. Desondanks: louter de gedachte dat vereenvoudiging iets positiefs is, heeft al een verwoestende invloed gehad op onze maatschappij. Het leidt tot geestelijke luiheid.
Als dingen eenvoudig worden of mensen denk dat het dat is, stoppen ze met nadenken. Dat gebeurt massaal, de tekenen zien we dagelijks om ons heen. Ik noem u twee voorbeelden. Een politicus die -ongeacht de vraag of hij terecht wordt aangeklaagd- niet de beleefdheid opbrengt in de rechtszaal aanwezig te zijn en vervolgens per Twitter de rechtbank een gebrek aan respect verwijt. Dat wringt, dat voelt u. Volgend voorbeeld. Twee bejaarden die het meest doen denken aan glansrollen van de -overigens onvolprezen- van Kooten en de Bie strijden om de hoogste functie in de vrije wereld. Een seksistische racist met een kapper waar een steekje aan los is en een vrouw die in haar jeugd reeds obsessief met witte huisjes speelde in plaats van met poppen. Beangstigend, toch. De Hond’s idee is feitelijk een pleidooi voor chaos. Terwijl chaos al overal om ons heen zichtbaar is. Funest.”
Een denkfout en China
Quakernaat roert aandachtig in zijn kopje koffie, en gaat er nog eens goed voor zitten.
“Mijnheer de Hond stelt dat zonder spellingsonderwijs er meer tijd overblijft en kinderen meer leren. Poppycock -met twee c’s en een y- zoals de Engelsen zo fraai zeggen. Spellingvereenvoudiging, als het al eenvoudiger wordt, kóst juist tijd. De ambiguïteit leidt tot verwarring. Niet tot nadenken, dat zou goed zijn, maar verwarring. Probeert u de zin ‘Logies dat hei koos foor deze logies’ maar eens te bevatten. En wat dacht u van China en van Zuid-Korea. Daar is goed schrijven echt vele malen complexer dan hier en te oordelen naar de ontwikkeling van die landen, ook op technisch gebied, lijkt die complexe spelling het onderwijs niet echt te schaden, zou men zeggen. ”
Behoed en behoud de samenleving
“Bovendien. Wat dacht u van accenten, als iedereen het schrijft zoals je het uitspreekt. Friezen en Limburgers kunnen elkaar nu al niet verstaan. Dan kunnen ze ook niet meer corresponderen. Desastreus voor de samenhang in de samenleving. Daar gaat het toch al niet crescendo mee; waarom zou je daaraan nog verder knagen? Hoogst onverstandig. Overigens, wat dat schrijven zoals je het uitspreekt betreft: dat doen we nu al. Alleen kun je sommige klanken op meerdere manieren opschrijven en kunnen lettercombinaties soms op een verschillende manier uitgesproken worden. Geen probleem: gewoon even uit je hoofd leren. Dat heb je niet voor niets. En stel dat je ambiguïteit moet schrijven zoals je het uitspreekt, dan weet écht geen mens meer wat je bedoelt.”
Breinactiviteit leidt tot nadenken en beschaving
Prof. Quakernaat pleit voor een verhoging van de complexiteit van spelling. Breinactiviteit stimuleren, noemt hij dat “Meer ingewikkelde regels en meer uitzonderingen. Woorden eindigend op ‘ing’, willekeurig met en zonder ‘h er achter. ‘Koningh’ en ‘woningh’, maar ‘kroning’ en ‘beloning’. En we verzinnen een regel waarom ‘ambtswoning’ dan zonder ‘h’ is. Ingewikkeld, maar consequent, behoudens de uitzonderingen. We dwingen mensen na te denken over de regels en hun brein te gebruiken om de uitzondering te onthouden. Gelijke rechten voor lettercombinaties die hetzelfde klinken wordt een belangrijk principe. Ik kan niet wachten tot ik mij ‘quaad’ kan maken.
U zult zien: de beschaving vordert weer met rasse schreden.”
Tot slot: een uitsmijter en een ei
Tot slot sluit Prof. Quakernaat af met de volgende uitsmijter (met kaas graag, grapt hij).
“Als het Maurice de Hond ernst zou zijn geweest, had hij zijn naam reeds jaren geleden formeel laten wijzigen in Maries de Hont. Maar niets van dat alles. Geef dan het goede voorbeeld, zou ik zeggen. Ik hoorde van de week iemand De Hond een ‘zijn pijlen op populisme richtende proefballonnen opblazende media-aandacht verslaafde pijlstok’ noemen. Dat gaat mij vanzelfsprekend wat te ver, want we moeten het beschaafd houden, al vond ik aardig geformuleerd.
Maar we houden hem wél in de peiling. Met een korte ei.”
Wij danken tot slot Prof. Quakernaat voor dit interview, en nemen met een diepe en wellevende buiging afscheid van elkaar.
Voetnoot van de auteur
In een artikel in NRC Handelsblad met de kop ‘De smiley is de betonrot in onze ironie’ (u leest het hier) betoogt auteur Christiaan Weijts dat ironie steeds minder goed begrepen wordt. Erg. Heel erg. Verschrikkelijk. Een bijl aan de wortel van de beschaving.
Om misverstanden te voorkomen: de auteur van dit stuk is geen voorstander van spellingvereenvoudiging. En voor wie dat te ingewikkeld is: de auteur is tegen.
De Dichter des Moederlands vindt in een moderne samenleving als de onze alleen een Dichter des Vaderlands onvoldoende en meent dat als erkenning van de veelzijdigheid daarvan tenminste ook een Dichter des Moederlands nodig is.
© Berichten uit de Boze Buitenwereld 2016/All rights reserved