De Raad van State heeft in een besluit over waarheidsvinding geheel onverwacht de gehele waarheid afgeschaft. We kunnen er wel omheen draaien, motiveert ons hoogste bestuursrechtcollege haar besluit, maar we geloven in Nederland nog maar nauwelijks dat de waarheid bestaat, laat staan dat er consensus is wat die is. “Vooralsnog is deze waarheid de enige waarheid die wij als Raad van State nog erkennen” licht rechter Prof. Dr. Mr. Justus van Geweten toe.
De Raad schrijft in een Memorandum van Toelichting op het besluit dat dit mede is geïnspireerd door de recente ontwikkelingen in de Verenigde Staten. “De heer Trump en zijn aanhang zijn al weer een stap verder dan we hier zijn. Daar erkent men niet slechts de waarheid niet, maar creëert men meteen een eigen nieuwe waarheid. Trump gaat de verkiezingen winnen, stelt men. Dat is hun waarheid. Als de uitslag die waarheid bevestigt wordt die erkend, zo niet dan is de uitslag niet de waarheid. Imposant staaltje denkwerk.”
Van Geweten erkent dat wij dat niveau in ons land nog niet bereikt hebben, “maar als we stug volhouden moeten soortgelijke dingen hier ook kunnen”, zegt hij hoopvol. “Dit besluit is een eerste stap, maar we kunnen niet achterblijven, ook niet op rechtsgebied.”
Als inspirerende voorbeelden worden verder genoemd het feit dat 46% van de Amerikanen denkt dat zowel de evolutie als Darwin zelf ontsproten zijn aan de fantasie van linkse media en de overtuiging van 17,3% van de Amerikanen dat de zwaartekracht een verzinsel is van ‘communistische, islamitische Mexicanen die onze wapens willen afpakken voor we die muur hebben gebouwd.’ “De vraag is natuurlijk of de uitslagen van die onderzoeken zelf kloppen, maar dat onderzoeken we nog” nuanceert Van Geweten.
In Nederland is de waarheid al langere tijd niet onomstreden en de kritiek neemt dagelijks toe. “Mensen vertrouwen de politiek niet, zij denken dat media liegen en zien overal complotten. Als Raad van State vertrouwen wij zelf bijvoorbeeld al jaren Maurice de Hond niet meer. Die ondervraagt zijn zoon, zijn buurvrouw, twee toevallige voorbijgangers, zijn kat en twee willekeurige andere huisdieren. Dan voert hij op de uitkomsten een totaal onduidelijke en ondoorzichtige correctie door om tot een representatieve, evenwichtige steekproef te komen. En vervolgens is de uitslag altijd, ongeacht de vraag, dat iPad-scholen de toekomst hebben en het zetelaantal van de PvdA verder daalt. Die waarheid is ons te mager.”
Het is noodzakelijk te komen tot nieuwe waarheden. De verantwoordelijke daarvoor is primair de regering, stel de Raad van State. Van Geweten: “Maar wij adviseren graag. Dat is in kwesties als deze ook onze rol. Wij denken aan referenda om rondom kwesties van waarheidsvinding de waarheid objectief vast te stellen. Omdat niemand de uitkomst van die referenda nog vertrouwt komt er een CBK, en zogeheten Commissie van Bekende Nederlanders, waarvan er elke keer één mag zeggen of het referendum geldig is. Wij suggereren BN-er’s met een groot draagvlak onder de bevolking als Gordon, Jan Roos en Umberto Tan. André Hazes en Johan Cruijff zijn helaas dood, maar misschien kunnen André Hazes jr. en Jordi Cruijff hun plaats innemen. Bij directe benoeming door de Koning, of, beter nog, Koningin Maxima verwachten wij weinig weerstand.”
Premier Rutte gaat het Arrest en het advies bestuderen. “Wij zullen snel onze visie op dit probleem en op de waarheid geven. Zoals u weet is visie een olifant die het zicht beneemt, in dit geval op de waarheid. Zodra die olifant een stapje, of twee stapjes, opzij doet, komen wij met nadere verklaringen. En vermoedelijk met maatregelen. Dat doet het altijd goed.”
Van Geweten is blij dat de kogel door de kerk is: “Mijn collega’s zeiden aan de borrel na ons besluit: Justus, goed dat je dit hebt voorgesteld en vasthoudend bent geweest. Dapper. Het was nodig en onontkoombaar, dat zien we nu allemaal. Neem nog een extra bitterbal.” Zelf kan hij niet wachten tot het nieuwe systeem wordt ingevoerd. “Ik ben een enthousiast zweefvlieger. Ik kan bijna niet wachten op het moment dat 51% van de Nederlanders vindt dat de zwaartekracht niet bestaat en ik voortaan zonder vliegtuig kan zweven. Heerlijk.”
Terwijl wij hem bedanken voor zijn duidelijke toelichting, maakt Van Geweten onwillekeurig kleine vleugelgebaren met zijn armen. Een rechter is ook maar een mens. Met dromen.
© Berichten uit de Boze Buitenwereld 2016/All rights reserved